مروری بر ۷ دهه حضور علی نصیریان در دنیای نمایش | از خاک حاصلخیز صحنه سنگلج
تاریخ انتشار: ۹ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۰۲۳۳۱۳
همشهری آنلاین: ابوالحسن تهامی در میان انبوه آنونسهای فیلمفارسی که گفته در اندک فیلمهایی که علی نصیریان بازی کرده یک جمله تکراری را برای توصیف او بهکار میبرد: بازیگر ارزنده تئاتر. تأکید روی ارزندگی بازیگران تئاتر نسبت به بازیگران سینما به مناقشه ریشهداری برمیگردد که از مناسبات اداری برخاسته از اداره تئاتر از ادارات وزارت فرهنگ و هنر در خیابان پارس سرچشمه میگیرد، ادارهای که علی نصیریان مدیر و سالها آدم اولش بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وقتی وزارت فرهنگ و هنر در سال۱۳۴۳ با وزارت اول و آخری مهرداد پهلبد تعداد قابل توجهی بازیگران تئاتر بهعنوان کارمند اداره تئاتر استخدام و حقوقبگیر این مجموعه شدند. این بازیگران بدنه هنری نمایشهای تلهتئاترهایی بودند که پای ثابت برنامههای تلویزیون ملی ایران محسوب و بهصورت زنده از استودیو اجرا و پخش میشد. انشقاق بازیگران همچون خوانندگان بدون مسئله نبود. وقتی با تاسیس رادیو، خوانندگان رادیو را پیرنیا برای گلها دستچین کرد باعث شد که خوانندگانی که محل عرضه آثارشان در اجراهای زنده باشد، مسیر دیگری را در حرفه خود پیش بگیرند و همین جداییها زمینه بروز تعریفهای تازه در حرفههای هنری شد. بازیگران تئاتر برای انتخاب خود شأن و منزلتی قائل بودند و این شأن را دلیل حضورشان در ساختمان خیابان پارس میدانستند و غیبت در تماشاخانه پارس لالهزار منهدم شده.
وقتی در دهه ۱۳۴۰ ستارگان سینما شهرتی فراگیر را برابر کمتر دیدهشدن بازیگران تئاتر در جامعه هنرپیشگی ایران راه انداختند، تمایز بازیگری علمی و مبتنی برآموزش در برابر بازیگری حسی و مبتنی بر غریزه در مجلات هنری بحث داغی شد. وقتی داریوش مهرجویی به ایران آمد تا فیلم بسازد برای ساختن فیلمهایی که شبیه «الماس۳۳» نشود راهی اداره تئاتر شد تا بازیگران ۲ تلهتئاتر معروف را برای ساخت فیلم سینمایی دستچینکند. علی نصیریان و عزتالله انتظامی شاخصترین بازیگران تئاتر بودند که در میانه دهه ۴۰ با ایفای نقشاول فیلمهای «گاو» و «آقای هالو» سعی کردند تا مرزهای نظری بازیگر را با ستاره به شکل عملی تبیین کنند. اقبال ستاره در تداوم ویژگیهای شکلدهنده ستاره بودنش بوده است و شهرت بازیگر از تواناییهای فراوانش برای ایفای نقشهای مختلف.
در دهه ۱۳۵۰ نصیریان بر این اساس هم سرایدار شد و هم ستارخان. هم «مهرگیاه» را بازی کرد و هم «دایره مینا» را. اما کولاک با انقلاب اتفاق افتاد. وقتی صحنه از تئاتر شهر تا سینما شهرقشنگ برای هنرنمایی بازیگران اداره تئاتر فراخ شد. همه بازیگران میانسال فیلم گاو بازیگران نقشاول فیلمهای دهه ۱۳۶۰ شدند. نصیریان به کمک سابقه تئاتری و مهارتش در تحلیل شخصیت و حضور جوانان جویاینام و کارگردانان خوشنام توانست مجموعه قابل توجهی از نمونههای بازیگری در سینمای ایران را ثبت کند. هنوز بازیش در نقش قاضی شارح در تلویزیون و میرزا نوروز در سینما در میان مردم نقل محافل است. هنوز دیالوگ شبانه ابوالفتح به رضا وایرال میشود و گفتوگوی مظفرالدینشاه با کمالالملک میچرخد. هنوز شکل انتقامش با کوبیدن مجسمه شاه بر فرق حسین پرورش را به یاد میآورند و هم انتظار بیسرانجامش برای ملاقات با شاه را در روز باشکوه. اوج این همه شکوه وقتی رقم خورد که نصیریان و انتظامی به لطف وسترن عشایری مسعود جعفری جوزانی و فیلمنامه تراشخورده سعید مطلبی روبهروی هم قرار گرفتند. داوران پنجمین جشنواره فیلم فجر از میان انتظامی برای عباسآقای اجارهنشینها و نصیریان برای آقا علییار، جایزه را به داریوش ارجمند تازهنفس دادند تا خود را از سرگیجه انتخاب بین اتفاقات ایجادشده توسط بازیگران اداره تئاتر خلاص کنند.
دهه ۱۳۷۰ دهه مهاجرت و کمکاری نصیریان با پرکاری دهه ۱۳۸۰ جبران شد. نصیریان در ششمین دهه زندگیش پرکارترین بازیگر بین همنسلهای خود بود که اغلب کمکار و گزیدهکار و بیکار شده بودند. در میان انواع فیلمسینمایی و تلهفیلم و سریال که در این دهه بازی کرد با بازی در نقشاول سریال مناسبتی میوه ممنوعه شهرت فراموششدهاش را در میان مردم احیا کرد. احترامی که از بهکار بردن کلمه ارزنده به کلمه استاد تغییر کرده بود.
در دهه ۱۳۹۰ علی نصیریان نخستینبار برای فیلم مسخرهباز جایزه نقش مکمل گرفت. او روی صحنه روبه حاضران اختتامیه سیوهفتمین دوره جشنواره فجر از اینکه او را دوم توصیف کردند، گلایه کرد. حرفی که باعث شد همه، تاریخ جشنواره را دوباره مرور کنند. واکنش به این مرور جایزه سال بعد برای فیلم هنوز اکراننشده هفتبهار نارنج بود.
«نوروز» جدیدترین فیلم این کهنهکار سینما و تئاتر است که برنامه نوروزی امسال سینماهاست. مهمترین نکته فیلم حضور خود نصیریان است که هنوز به اندازه همان سالهای دهه ۱۳۴۰ به بازی و نمایش و سینما عشق دارد. عمرش درازباد.
کد خبر 840954 منبع: همشهری آنلاین برچسبها بازیگران سینما و تلویزیون ایران تئاتر سینمای ایران مجله سینمای ایرانمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: بازیگران سینما و تلویزیون ایران تئاتر سینمای ایران مجله سینمای ایران بازیگران تئاتر اداره تئاتر علی نصیریان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۰۲۳۳۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تن «سنگلج» میلرزد!+ تازهترین توضیحات مدیر تئاتر
مدیر کل هنرهای نمایشی با تشریح پیگیریهایی که در زمینه ساخت و ساز ساختمان مجاور تماشاخانه سنگلج صورت گرفته، تاکید کرد که هر ساخت و سازی در مجاورت این بنا باید با مجوز وزارت ارشاد و میراث فرهنگی صورت بگیرد.
به گزارش ایسنا، در چند روز اخیر، ساخت و ساز ساختمان مجاور تماشاخانه «سنگلج» که در تملک شهرداری تهران است و از دوره مدیریت محمد باقر قالیباف بحث واگذاری آن به این تماشاخانه مطرح بوده، خبرساز شده است. بعد از ابراز نگرانی پریس مقتدی، مدیر این تماشاخانه درباره آسیب زدن به این بنای قدیمی، مشاهده خبرنگار ایسنا هم حاکی از آن است که به هنگام ساخت و ساز ساختمان مجاور، بنای تماشاخانه سنگلج دچار لرزش میشود و از آنجاکه این تماشاخانه روی قنات قرار گرفته و پیشتر هم فرونشست داشته، این ساخت و ساز نگرانی جامعه هنری را در پی دارد که مبادا فاجعهای انسانی در پیش باشد. از سوی دیگر از آنجاکه تماشاخانه «سنگلج» در فهرست آثار ملی ثبت شده است، هر گونه ساخت و سازی در مجاورت آن باید با هماهنگی وزارت میراث فرهنگی باشد.
در همین زمینه کاظم نظری، مدیر کل هنرهای نمایشی درباره آخرین وضعیت ساخت و ساز ساختمان مجاور «سنگلج» به ایسنا گفت: از دفتر طرحهای عمرانی پیگیر این مساله هستیم و کارشناسان این دفتر از ساختمان بازدید کردهاند. در حال حاضر چالبرداری انجام نشده و فعلا ساخت و ساز در مرحله همسطح زمین است ولی اگر بخواهند چالبرداری کنند، باید از وزارت ارشاد و میراث فرهنگی مجوز بگیرند.
او ادامه داد: فعلا نامهنگاریهای لازم با میراث فرهنگی و دفتر حقوقی وزارت ارشاد انجام شده و اگر قرار باشد ساخت و ساز ساختمان مجاور تماشاخانه سنگلج گسترش پیدا کند یا دخل و تصرفی در آن صورت بگیرد، قطعا باید با هماهنگی وزارت ارشاد و میراث فرهنگی باشد.
نظری اضافه کرد: فعلا دفترهای اداری مالی، حقوقی و طرحهای عمرانی با میراث فرهنگی در تعامل و تماس هستند. ما هم نامهنگاریهای لازم را با میراث فرهنگی انجام دادهایم ولی کارشناسی که مسئول رسیدگی به این موضوع (خانههای ثبت شده در فهرست آثار ملی) است، فعلا در ماموریت به سر میبرد و قرار است هفته آینده این موضوع با پیگیری ایشان دنبال شود.
او در پاسخ به اینکه با توجه به تخریبی که صورت گرفته، به نظر میرسد ساخت و ساز ادامه داشته باشد و متوقف نشود، توضیح داد: قطعا اگر قرار باشد ساخت و ساز ادامه پیدا کند، باید مسائل امنیتی و پروتکلهای اماکن ثبت شده در فهرست آثار ملی را رعایت کنند. ما تا پیش از عید پیگیر بودیم که ساختمان مجاور تماشاخانه سنگلج به این تماشاخانه واگذار شود همچنانکه خیلی از بزرگان هنر کشورمان هم پیگیر این قضیه بودند ولی متاسفانه با رفتن آقای قالیباف از شهرداری، این موضوع مسکوت ماند.
مدیر کل هنرهای نمایشی با تاکید بر ضرورت گسترش نمایشهای ایرانی یادآوری کرد: اگر قرار به راهاندازی بنیاد تئاتر ملی باشد، نیازمند فضایی برای تولید هنر و انجام کارهای پژوهشی هستیم و با این تصور که شهرداری ساختمان مجاور سنگلج را در اختیار ما قرار میدهد، منتظر اجرایی شدن این وعده بودیم که مساله ساخت و ساز پیش آمد.
او در پاسخ به اینکه طبق مشاهده ایسنا، بر اثر این ساخت و ساز، تماشاخانه سنگلج دچار لرزش میشود، گفت: امیدواریم این ساختمانساز به فاجعه انسانی منتهی نشود. به هر حال ما هم این نگرانیها را داریم و پیگیر حل این وضعیت هستیم. اما فعلا شرایط به گونهای نبوده که اجرای نمایش را متوقف کنیم.
نظری در ادامه درباره آخرین وضعیت ساخت و ساز اداره تئاتر نیز گفت: مجوز اداره تئاتر را از شورای عمرانی گرفتهایم و مشغول برآورد هزینهها هستیم تا کار شروع شود. آقای وزیر هم دستور لازم را صادر کردهاند . قرار است تا هفته آینده برآورد هزینه نقشه ساختمان از سوی دفتر طرحهای عمرانی وزارت ارشاد ارایه شود. اگر بتوانیم مجوز یک بنای 5، 6 طبقه را بگیریم، مهمانسرایی هم برای هنرمندان تئاتر استانها خواهیم ساخت تا دیگر نیازی به اقامت در هتل نداشته باشند. ضمن اینکه امیدوارم بتوانیم دفترهایی برای کارگردانان تئاتر تهران در یکی از طبقات اداره تئاتر بنا کنیم.
لازم به یادآوری است که تماشاخانه سنگلج با نام پیشین 25 شهریور، نیمه اول دهه ۴۰ در محله قدیمی سنگلج راهاندازی شد که محل کار و فعالیت بزرگانی چون عزتالله انتظامی، داود رشیدی،جمشید مشایخی، محمد علی کشاورز، علی نصیریان، جعفر والی، رکنالدین خسروی، بهرام بیضایی، اکبر رادی، غلامحسین ساعدی، عباس جوانمرد، خلیل موحد دیلمقانی، محمود دولت آبادی، بیژن مفید و ... بوده است. این تماشاخانه به عنوان تالاری ویژه اجرای نمایشنامههای ایرانی تعریف شد و هرچند در بخشی از تاریخ فعالیت خود، میزبان اجرای نمایشنامههای خارجی هم بوده ولی همچنان به عنوان نماد تئاتر ملی کشورمان به شمار میرود. تالاری که به گفته علی نصیریان، خشت خشت آن پر از برای بزرگان تئاتر کشورمان پر از خاطره است.
انتهای پیام